Akademide 3 cisim problemi: Liyakat, Erdem, Bilgelik

Üst düzey kamu görevlilerinin e-imzalarını kopyalayarak sahte diploma düzenleyenlere yönelik açılan dava, üniversitelerde bundan sonraki süreçte ne gibi önlemler alınabileceği tartışmalarını gündeme getirdi. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan iddianamede şüphelilerden birisi, “2006-2010 yılları arasında yapılan yabancı dil sınavlarına sokularak sınavlardan başarılı puanlar aldırılan ve üniversitelere öğretim görevlisi, akademisyen olarak yerleştirilen Türkiye geneli 400’den fazla kişi olduğunu” duyduğunu iddia etmişti. Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ise 400 akademisyenin usulsüz atandığı yönündeki iddianın, dosya şüphelilerinden birinin soyut beyanına dayandığını belirtse de, gündeme gelen olaylar akademideki tartışmaları körükledi. Çalıntı tezler, eğitim kalitesi, yapay zekanın farklı alanlarda kullanılması, liyakat tartışmaları gibi sorunlara karşı Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdem İlker Mutlu, önemli değerlendirmelerde bulundu. Mutlu, Ulusal Kanal yayınına katılarak, daha kamucu düzene geçilmesi gerektiğini belirtti. “Neoliberalizmin düzeniyle akademide bilgi üretilemez. Kendine çalışan insanı değil, kamuya çalışan insanı yaratmak zorunda üniversite.” diyen Mutlu, şunları söyledi:

“Akademide etik dışı davranış ve dijital sahtecilik, tarih olarak çok eski. Bu durum toplumdaki genel ahlaki yapıyla bağlantılı olarak belirli dönemlerde yoğunlaşıyor. Ülkemizde bu konudaki duyumlar çok yeni değil. Daha önce benzer şekilde olaylar da oldu. Bunlara karşı çok ciddi bir denetim mekanizmasının oluşması gerekir. Ülkemizde bu denetim mekanizması ne yazık ki zayıf.

‘BÜYÜK BİR REFORMA İHTİYAÇ VAR’

“Bunun dışında genel bakış olarak da akademide büyük bir reforma ihtiyacımız var. Çünkü akademide yükselmeyi artık bir tabu haline getirmişiz. Akademide sanki rakamlar her şeyi ifade ediyor gibi niceliksel durumlar öne geçirilmiş ve nitelik ikinci plana itilmiş. Bunların biçimsel olarak denetlenmesi söz konusu olunca özde denetim gerçekleşmemektedir.

‘STANDART DÜZEN OLUŞMADI’

“Genel yüksek öğretim politikamız son 25 yılda daha Atlantik ülkelerinin modeline yakınlaştırılmaya çalışılmış. Sürekli yeni üniversiteler açılmış, akademisyen sayısı yeterli olmadan bölümler kurulmuş. Doğal olarak bu bölümlerde üretilen bilgi ve tezlerde istenilen düzeye erişilememiştir. Enstitü sayıları, özel nitelikte çalışma yapan merkezlerin sayıları çok az bizde. Genel olarak akademideki temel sorunumuz bazı akademisyenlerin tezlerini yazıp unvanlarını aldıktan sonra bilgi üretimine geçememeleri. Bu nedenle de üniversitelerde kamusal bilgi üretimi açısından standart bir düzen oluşmamış durumda. Sistem akademisyenlerin şahsi gayretleriyle yürütülmeye çalışılmaktadır. Bütün bu yaşananlara engel olmak için şahsi gayretler yerine güçlü bir sisteme dayanılmalıdır.

‘TÜRKİYE CUMHURİYETİ İÇİN BÜYÜK TEHLİKE’

“Sahte tez yazımı veya bilgi üretimi nereden kaynaklanmaktadır? Bugün Google’dan baktığınızda tez yazmak istiyorum dediğinizde karşınıza birçok firma çıkıyor. Bu firmalar kimlere tez yazıyor ve bu tezler nerede kullanılıyor araştırılmalıdır. Eğer bu şekilde firmaların yazdığı tezlerle eğitimci olan kişiler varsa bunların özgün, ulusal bilgi üretmesi mümkün değildir. Peki bunu yapamayınca ne oluyor? Hegemonik Batı öğretilerini alıp kendi çocuklarımızın önüne koyuyorlar. Bu Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceği açısından çok tehlikeli.

‘KİMSENİN YANINA KAR KALMAMALI’

“Mevcut soruşturma ile ilgili en büyük sosyal yansıma şudur: Toplumda bunun karşılığında gerçek bir yaptırım olmayacak gibi bir düşünce oluşmuştur. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin acilen bu inançla mücadele etmesi gerekmektedir. Bunun da en iyi yolu bu tür hukuksuzluk ve sahtekarlıkların kimsenin yanına kâr kalmadığını topluma göstermek olmalıdır.

‘İLGİLİ YAPTIRIMLAR UYGULANMALI’

“Devletimizin acil olarak kim çıkarsa, ne çıkarsa bunu takip etmesi, ilgili yaptırımları uygulaması gerekir. İdari olarak da ne yapılması gerekiyorsa yapılsın ki bundan sonra kimse bunu yapmaya cesaret etmesin. Bugün bakıyoruz, yapay zekaya dahi tezler yazdırılıyor. Akademik hırsızlığın görmezden gelinmesi veya yaptırımsız bırakılması doğru değil. Bundan sonrası için mevzuat buna uygun şekilde düzeltilmeli. Bu denetimler iyi işlemeyince bu işler daha kolaylaşıyor.

‘CİDDİ BİR DÜZENLEME ŞART’

“Tezini başkasına veya yapay zekaya yazdırmak ileride akademisyen olacak kişi için de olumsuz sonuçlara yol açacaktır. Kendi tezini kendisi yazmayan biri, uluslararası toplantıda bir tartışmaya katılabilir mi? Akademide ciddi anlamda bilgi üretimi düzenlemesi gerekir. Büyük bir koordinasyon çalışması, bunun sonucunda da ulusal bilgi üretimine katkı gerekir. Bu sistemin yeniden düzenlenmesi, denetim mekanizmalarının yeniden oluşturulması ve daha kamucu düzene geçilmesi lazım. Bireysel yarışma sistemi ile olmuyor. Neoliberalizmin düzeniyle akademide bilgi üretilemez. Üniversite, kendine çalışan insanı değil kamuya çalışan insanı yaratmak zorunda.” Kaynak: Aydınlık