Fondaşlara üzücü haber: Avrupa musluğu kesiyor

Avrupa Birliği (AB), Ukrayna savaşı sonrası stratejik önceliklerini yeniden şekillendiriyor. Odatv’nin edindiği bilgilere göre fonladığı projelerine ayırdığı kaynakları daraltırken, özellikle savunma ve askeri yatırımlara yönelme kararı aldı.

İlk adım Afrika’daki AB ofislerinin kapatılmasıyla atıldı. Hem Türkiye hem diğer bölgelerdeki projelere ayrılan fonların küçültülmesi kararı alındı. Bu değişim, fon bağımlısı medya ve sivil toplum kuruluşları için ciddi bir maddi darbe riski oluşturuyor.

Özellikle uzun süredir tartışma konusu olan “fondaş medya” gruplarının, dış kaynaklı hibelerde ciddi gelir kaybı riskiyle karşılaşabileceği değerlendiriliyor.

2007-2013 dönemi için IPA’nın bütçesi 11.5 milyar Euro kadardı. Devamı niteliğindeki IPA II ise 2017-2020 dönemi için 11.7 milyar Euro olarak belirlendi. 2021-2027 dönemini kapsayan IPA III içinse bütçe 14,1 milyar Avro oldu. Bunun dışında İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA) aracılığıyla da büyük fonlar Türkiye’de medya ve sivil toplum kuruluşlarına veriliyor.

Bu fonlamalar, “bağımsız medya” söylemini taşıyan bazı platformların aslında dış kaynaklı mali bağlara ne kadar bağımlı olduklarına dair eleştirileri güçlendiriyor.

Destek veren aktörlerin hangi gündemlerle fonladığı ve bu fonların “tarafsızlık”, “partizan olmayan haber” gibi gerekçelerle verildiği bilgisi, bazı kesimlerde bu kuruluşların “etki ajanları” olarak kullanıldığı yönünde kuşkular doğuruyor.

AB’nin kalkınma ve sivil toplum projelerine ayırdığı kaynakları daraltması, bu tip medya kuruluşlarının dış kaynaklı hibelerde de zorlanmasına yol açabilir.

AB’nin strateji değişikliği, Türkiye’de dış kaynakla fonlanan medya için yeni bir döneme işaret ediyor. Medyascope, Serbestiyet, P24 ve 140Journos, KasoGL gibi kuruluşların geçmişte önemli miktarlarda destek aldığı biliniyor.

TÜRKİYE’DE FONLANAN BASIN VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

Bianet: 2007-2023 arasında SIDA’dan 335 milyon TL fon aldı. 2024-2026 dönemi için 67,5 milyon TL daha alacak.

Medyascope: 2016-2022 arasında Chrest Vakfı’ndan 19 milyon TL, Norveç Dışişleri Bakanlığı’ndan 1,9 milyon TL, SIDA’dan 2 milyon TL fon aldı. Ayrıca Avrupa Demokrasi Vakfı (EED) ve Heinrich Böll Vakfı tarafından destekleniyor.

Guardian Vakfı, Yeni Medya Akademisi ve Dijital Medya Araştırmaları Derneği: Bağımsız Türk Medyası Kuluçka Merkezi Projesi kapsamında Türk gazeteci ve gazeteci adaylarını eğitmek için yaptıkları işbirliğiyle SIDA’dan 50,7 milyon TL fon aldı.

Newslab Turkey: 2019-2023 yılları arasında İsveç Devleti’nden aldığı fonlarla 96 medya kuruluşuna eğitim ve danışmanlık sağladı.

Denge Denetleme Ağı: 2018-2023 arasında İsveç Devleti üzerinden 84 milyon TL fon aldı.

Oy ve Ötesi Derneği: SIDA’dan 4 milyon TL fon aldı. Ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı, Hollanda Dışişleri Bakanlığı, İsviçre Büyükelçiliği ve Heinrich Böll Vakfı’ndan da fon aldı.

Gofor (Gençlik Örgütleri Forumu): 2022-2023 yıllarında sadece SIDA’dan 16,3 milyon TL fon aldı.

Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA-DER): 2010-2024 yılları arasında SIDA’dan 96 milyon TL fon aldı.

Mor Çatı Kadın Sığınağı: 2020-2023 döneminde SIDA’dan 58,6 milyon TL aldı ve 2024-2027 dönemi için 73 milyon TL fon aldığı belirtiliyor.

Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği: SIDA tarafından 58 milyon TL fonlandı.

KAMER Vakfı: 2005-2023 yılları arasında İsveç Devleti’nden 277 milyon TL, ayrıca Chrest Vakfı’ndan 11,4 milyon TL fon aldı.

Kaos Gey ve Lezbiyen Derneği: SIDA’dan 2013-2024 arasında 198 milyon TL fon aldı. 2024-2028 dönemi için İsveç’ten 112 milyon TL daha fon alması planlandı.

Odatv.com